تابحال خود یا اطرافیانتان تجربه شکستگی بینی داشته اید ؟ پس از شکسته شدن بینی نیازمند انجام جراحی بینی بوده اید یا میزان آسیب کمتر از آن حد بود که این نوع عمل ضروری به نظر برسد ؟ در سال های اخیر، بروز شکستگی های استخوان بینی همزمان با افزایش فعالیت ها مانند فعالیت های بدنی و ورزشی افزایش یافته است. شکستگی بینی شایع ترین نوع شکستگی در صورت است که بر اثر ضربه یا تصادف اتفاق می افتد. با توجه به اینکه استخوان بینی سومین استخوان بدن است که شیوع شکستن در آن بالاست اما با این وجود اغلب شکستگی های بینی کمتر به درمان کامل پزشکی یا جراحی شکستگی بینی می رسند و در نتیجه، مشکلات عملکردی و زیبایی قابل توجه ای را در طولانی مدت برای بینی ممکن است ایجاد کنند که از آن جمله می توان به انحراف بینی و کجی بینی و یا حتی قوز نام برد. در این مقاله از دکتر محمد حسین ارزاقی به علل و علائم ، اقدامات لازم پس ازشکسته شدن بینی و درمان خواهیم پرداخت.
علل شکستگی بینی :
همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد استخوان بینی سومین استخوان شایع در بدن است که احتمال شکستن آن بالاست. بر اثر تصادفات و همچنین ضربه های ناگهانی حین ورزش و تمرینات ورزشی و یا برخورد صورت با اجسام سخت امکان شکستن بینی و در حالت شدیدتر شکسته شدن غضروف وجود دارد و نیاز به جراحی شکستگی بینی ضروری می شود. با توجه به نوع حادثه و ضربه که باعث شکستن بینی و استخوان آن شده است امکان اینکه فرد دچار تنگی مجرای تنفس شود و نفس کشیدن به سختی انجام پذیرد نیز وجود خواهد داشت. گاهی اوقات این شکستگی بینی به آسیب به غضروف بینی نیز می انجامد که در این مواقع نیازمبرم به درمان و پیوند غضروف خواهد بود .
علائم شکستگی بینی
- درد شدید بینی
- تغییر شکل قابل مشاهده
- خونریزی بینی
- مشکل در تنفس در موارد شدید
- کبودی وتورم اطراف چشم
علاوه بر این هنگامی که پوست روی استخوان های بینی سالم باشد، به این نوع از شکستگی، شکستگی بسته گفته می شود، در حالی که اگر استخوان های بینی در معرض دید قرار گیرند، آن را شکستگی باز می گویند. شکستگی باز استخوان بینی معمولاً با آسیب قابل توجهی همراه است و نیازبه درمان و رسیدگی بیشتری خواهد داشت. جراحی شکستگی بینی با توجه به میزان آسیب با تکنیک های مختلفی انجام خواهد شد.
اقدامات اولیه پس از شکستگی بینی :
طبیعی ست شکستگی بینی می‌تواند باعث درد شدید در ناحیه صورت شود و معمولاً بسته به شدت آسیب وارده بینی دچار خونریزی خواهد شد. همچنین ممکن است در اطراف بینی و زیر چشم فرد دچار تورم و کبودی شود. بینی ممکن است در همان ابتدای کج به نظر برسد و فرد در تنفس از طریق آن به مشکل بخورد.
اقداماتی که باید بلافاصله بعد از احتمال شکسته شدن بینی انجام دهید این است که سعی کنید از طریق دهان نفس بکشید و به جلو خم شوید تا میزان خونی که در گلوی شما ریزش پیدا می کند به کمترین حد خود برسد. بلافاصله پس از آسیب از کمپرس یخ یا کمپرس سرد استفاده کنید و آن را به آرامی روی موضع قرار دهید تا جریان سرد باعث شود شدت خونریزی کاهش یابد و متوقف شود. در موارد زیادی حتی پس از قطع خونریزی به علت شکستگی بینی هم نیاز است فرد سرش را در هنگام خواب نیز بالاتر نگه دارد تا از خونریزی مجدد احتمالی کاسته شود.
برای مرتفع کردن درد پس از انواع جراحی بینی لازم است فقط مسکن های ساده نظیر استامینوفن استفاده شود و از مصرف ایبوبروفون ها و داروهایی از این قبیل که موجب عوارض انعقاد خون می شوند پرهیز گردد. اگر خونریزی بینی را نمی توانید در مراحل اولیه کنترل نمایید و یا متوجه شدید سوراخ یا سپتوم بینی کج شده و در جای خود قرار ندارد لازم است سریعا به بیمارستان مراجعه نمایید چراکه به احتمال زیاد نیاز به جراحی شکستگی بینی پیدا کرده اید.
اگر استخوان و غضروف بینی شکسته باشند، بهتر است در هفته های اول به جراح بینی مراجعه کنید چرا که لبه های استخوان های بینی شما به تدریج در طول حدود شش هفته با هم جوش میخورند و بطور طبیعی بهبود می یابند اما فرم بینی پس از شکستن به هم می ریزد و ممکن است پس از جوش خوردن بینی از حالت عادی درآمده و کج یا قوز دار شود.
شکستگی های بدون تغییر شکل قابل توجه بینی معمولا به راحتی بهبود می‌یابند و طی یک هفته یا کمی بیشتر درد و ورم بینی به طور کامل از بین می رود و نیاز به اقدام درمان جدی و عمل بینی وجود نخواهد داشت. در موارد جدی تر که شکستگی به کج شدن بینی می انجامد جراحی شکستگی بینی ضروری به نظر می رسد.
اقدامات قبل از جراحی شکستگی بینی:
گاهی اوقات تشخیص شکستگی استخوان بینی از طریق اشعه ایکس ساده که حساسیت 62 درصدی را برای تشخیص شکستگی استخوان نشان می دهد ، دشوار است. بنابراین نیاز به تصویر برداری دو بعدی و سه بعدی ضروری به نظر خواهد رسید و سپس پزشک با تفسیر کامل این تصاویر روش های درمانی را برنامه ریزی خواهد نمود.
اکثر شکستگی های بینی باعث خونریزی قابل توجهی می شوند.
قبل از هر روش تشخیصی و درمان قطعی شکستگی بینی باید از تکنیک های مناسب برای هموستاز استفاده شود. حفره بینی باید با تکه پنبه ای که در محلولی با بی حس کننده موضعی و تنگ کننده عروق آغشته شده است پر گردد.
علاوه بر این پنبه ، بی حس کننده موضعی برای مسدود کردن عصب فرواوربیتال نیز تزریق می شود. برای راحتی بیمار و در جهت اقدامات قبل از عمل می توان آرامبخش هم به داروهای تزریق شده اضافه نمود. جهت انجام روند جراحی شکستگی بینی با صلاحدید بهترین جراح بینی سارینوع بیهوشی و عمل انتخاب می شود. درمان این نوع از عمل بینی ممکن است روش هایی را شامل شود که بینی شما را دوباره تا حد زیادی به فرم بینی قبل نزدیک و ترمیم نماید .
مراقبت های بعد از جراحی شکستگی بینی
مهمترین مراقبت های بعد از جراحی بینی شکسته عبارتند از :
استفاده از کمپرس سرد : کمپرس سرد به کاهش تورم و کبودی بعد از عمل کمک می کند. در 2 تا 3 روز اول بعد از جراحی، هر 2 تا 3 ساعت به مدت 15 تا 20 دقیقه کمپرس سرد را روی صورت خود قرار دهید.
مصرف دارو : داروهای مسکن و آنتی بیوتیک را طبق دستور پزشک مصرف کنید. مسکن ها به تسکین درد و آنتی بیوتیک ها به پیشگیری از عفونت کمک می کنند.
استراحت کافی : در روزهای اولیه بعد از عمل استراحت کافی داشته باشید. از انجام فعالیت های سنگین و ورزش خودداری کنید.
حفظ وضعیت سر : هنگام خواب سر خود را با دو یا سه بالش بالاتر از سطح بدن نگه دارید. این کار به کاهش تورم و بهبود تنفس کمک می کند.
رژیم غذایی : در چند روز اول بعد از عمل از غذاهای نرم و مایعات استفاده کنید. از مصرف غذاهای سفت و جویدن آدامس خودداری کنید.
مراقبت از بینی : بینی خود را به آرامی تمیز کنید و از فین کردن شدید خودداری کنید.
عدم استعمال دخانیات : سیگار کشیدن می تواند روند بهبودی را کند کند و خطر عفونت را افزایش دهد.
مراجعه به پزشک : در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرطبیعی مانند خونریزی شدید، تب یا درد شدید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.
- نکاتی که به طور کلی پیشنهاد می شود رعایت کنید :
1. در طول دوره نقاهت از عینک یا هر نوع وسیله ای که به بینی فشار وارد می کند، استفاده نکنید.
2. از شنا کردن و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید تا زمانی که پزشک اجازه دهد، خودداری کنید.
3. در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی با پزشک خود تماس بگیرید.
مدت زمان و نحوه عمل جراحی شکستگی بینی :
این عمل بینی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. پزشک سعی میکند بینی و استخوانها را با ابزارآلات جراحی مجدداً جهت‌دهی کند و آن‌ها را به حالت قبل از آسیب نزدیک نماید. جراحی بینی به دو روش بسته و باز انجام می پذیرد.
اصطلاح “بسته” در جراحی بینی به این اشاره دارد که هیچ برشی در پوست یا بینی ایجاد نمی شود تا استخوان های شکسته بینی در جای خود قرار گیرند. اگر برشی برای رفع شکستگی بینی ایجاد شود، اصطلاح “باز” استفاده می شود. با این حساب جراحی شکستگی بینی برخلاف جراحی زیبایی بینی نیازی به برش روی پوست ندارد و بطور معمول حدود 15-20 دقیقه زمان عمل طول خواهد کشید.
عوارض یا آسیب های مربوط به شکستگی بینی :
گرچه اکثر شکستگی‌ها را می‌توان در یک عمل جراحی کوتاه اصلاح نمود ، اما نتایج بعد از عمل جراحی شکستگی بینی جهت اصلاح شکستگی‌های استخوان گاهی رضایت‌بخش نیست و میزان عوارض و نارضایتی آن بالاتر از حد طبیعی می شود . اما این مشکلات از کجا ناشی می شوند ؟ این عوارض و مشکلات می توانند ناشی از تشخیص و تفسیر نادرست جنبه شکستگی قبل از عمل باشند. همچنین عوارض می توانند به دلیل انتخاب نامناسب روش جراحی و برنامه ریزی نادرست اتفاق بیافتند که این امر منجر به اصلاح و ترمیم کم یا زیاد از حد استخوان شکسته بینی شود. نادیده گرفتن مدیریت سپتوم ، عوارض مرتبط با برداشتن پوشش و گچ ، مدیریت و مراقبت پس از عمل بینی از مشکلات پس از عمل به شمار می آیند. در ذیل به تعدادی از عوارض احتمالی اشاره شده است.
انحراف سپتوم
- هماتوم سپتوم ؛ گاهی اوقات لخته خون در بینی شکسته تشکیل می شود و شرایطی به نام هماتوم سپتوم ایجاد می کند.
- شکستگی غضروف
- از بین رفتن حس بویایی
- بدشکلی زیبایی
- آبسه سپتوم
- نکروز آواسکولار غضروف سپتوم که منجر به تغییر شکل بینی زینی می شود
- انسداد بینی
- شکستگی صفحه کریبریفرم و رینوره
مدت زمان نقاهت جراحی شکستگی بینی چقدر است ؟
بهترین جراح بینی ساری بسته به شرایط بیمار زمان نقاهت عمل بینی را اعلام می کند اما بطور کلی شش هفته دوره نقاهت پس از رینوپلاستی کافی به نظر می رسد. در هنگام نقاهت پس از شکستگی بینی ، توصیه می شود از فعالیت هایی که می تواند به آن آسیب بیشتری وارد کند ، مانند انجام فعالیت های بدنی شدید و ورزش های سنگین خودداری شود.
